8.2.1 Definisi
Kaedah pengiraan saiz fungsian sistem aplikasi yang ditetapkan oleh IFPUG mengukur saiz ke atas dua kategori fungsi sistem iaitu fungsi transaksi dan fungsi data. Fungsi transaksi merujuk kepada fungsi-fungsi transaksi asas yang melaksanakan proses menyimpan, mengemaskini, menghapus dan mempamer data logikal. Fungsi data merujuk kepada data logikal yang telah disimpan dan tersedia untuk dikemaskini dan dicapai. Setiap fungsi ini mempunyai komponen-komponen yang digunakan dalam pengiraan saiz fungsian sistem. Penentuan klasifikasi setiap komponen ini perlu menurut peraturan-peraturan dan panduan yang telah ditetapkan oleh IFPUG. Buku panduan ini tidak menerangkan secara terperinci kaedah, peraturan dan panduan yang digunakan dalam FPA (Function Point Analysis). Panduan FPA yang spesifik boleh didapati dengan merujuk kepada literatur berkaitan FPA dan panduan yang dikeluarkan oleh IFPUG. Walau bagaimanapun sebagai panduan asas, di bawah diberikan definisi ringkas setiap komponen fungsi tersebut sebagaimana ditakrifkan oleh IFPUG.
8.2.1.1 Komponen Fungsi
a) Internal Logical Files (ILF’s)
Berasaskan definisi ini, ILF ialah fail-fail, jadual-jadual (table) dalam pangkalan data atau kumpulan-kumpulan data yang dimiliki dan diselenggara oleh sistem aplikasi yang dibangun.
b) External Interface Files (EIF’s)
Berasaskan definisi ini, EIF ialah fail-fail, jadual-jadual (table) dalam pangkalan data atau kumpulan-kumpulan data yang dimiliki dan diselenggara oleh sistem aplikasi lain tetapi dirujuk oleh sistem yang dibangun.
c) External Inputs (EI)
Berasaskan definisi ini, EI ialah fungsi transaksi asas yang menyimpan, mengemaskini dan/atau menghapus data dalam ILF. Fungsi transaksi asas ini mungkin dalam bentuk skrin input atau antaramuka dengan sistem atau peralatan lain.
d) External Outputs (EO)
Berasaskan definisi ini, EO ialah fungsi transaksi asas yang menghantar maklumat ke luar sempadan sistem, serta ia merangkumi pemprosesan tambahan melebihi dari fungsi transaksi external inquiry (EQ). Tujuan utama EO adalah bukan sahaja untuk menarik maklumat malah ia juga memaparkan maklumat kepada pengguna melalui logik pemprosesan yang merangkumi sekurang-kurangnya satu pengiraan matematik, menghasilkan derived data, menyelenggara satu atau lebih ILF, dan/atau merubah tingkah laku (behaviour) sistem.
e) External Inquiry (EQ)
Berasaskan definisi ini, EQ ialah fungsi transaksi asas yang menghantar maklumat keluar dari sempadan sistem. Tujuan utama EQ ialah untuk memaparkan maklumat kepada pengguna melalui data yang ditarik dari ILF. Logik pemprosesan EQ tidak mengandungi sebarang pengiraan matematik, tidak menghasilkan derived data, tidak perlu menyelenggara sebarang ILF, dan tidak merubah tingkah laku (behaviour) sistem.
f) Files Type Reference (FTR)
File type reference (FTR) ialah objek atau jenis fail yang dirujuk oleh transaksi di dalam EI, EO dan EQ. FTR adalah terdiri sama ada ILF atau EIF.
g) Data Element Types (DET)
Data element types (DET) adalah merupakan field yang dinamik, user recognizable dan unik (non-repetitive). Data elemen boleh terdiri daripada bentuk kuantitatif seperti nombor, dan bentuk kualitatif seperti teks, foto, video dan audio.
h) Record Element Type (RET)
Record Element Type (RET) adalah merupakan sub kumpulan kepada elemen data yang terkandung di dalam satu-satu ILF atau EIF.
Tahap kompleksiti EI, EO dan EQ ditentukan oleh bilangan Files Type Reference (FTR) dan bilangan Data Element Types (DET). Dalam konteks pengurusan pangkalan data, FTR ialah table dan DET ialah field atau column. Bagi ILF dan EIF pula tahap kompleksitinya ditentukan oleh bilangan RET and bilangan DET. Dalam model ERD, RET ialah entiti dan DET ialah atribut kepada entiti. Kaedah dan peraturan penentuan ILF, EIF, EI, EO, EQ, FTR, RET dan DET hendaklah dirujuk dalam panduan yang dikeluarkan oleh IFPUG. Secara keseluruhannya, gambarajah di bawah menunjukkan bagaimana komponen-komponen tersebut diklasifikasikan.
8.2.1.2 Jadual Matriks Kompleksiti dan Jadual Penterjemahan
a) Jadual Fungsi Transaksi
Jadual Matriks Kompleksiti dan Jadual Penterjemahan bagi Fungsi Transaksi adalah seperti di bawah:
b) Jadual Fungsi Data
Jadual Matriks Kompleksiti dan Jadual Penterjemahan bagi Fungsi Data adalah seperti di bawah:
8.2.1.3 Empat Belas Ciri-ciri Am Sistem (GSC)
Pengiraan saiz ini berasaskan kepada kompleksiti keperluan fungsian sistem yang diterima oleh pengguna. Faktor-faktor dari aspek keperluan teknikal dan kualiti yang mempengaruhi kompleksiti sistem juga perlu diambil kira. IFPUG menetapkan 14 faktor teknikal dan kualiti seperti dalam jadual di bawah.
Jadual 105 : 14 Ciri-ciri Am Sistem (GSC)
|
Bil. |
Faktor |
Keterangan |
|
1 |
Komunikasi Data |
Berapa banyak fasiliti komunikasi yang ada untuk membantu pemindahan atau pertukaran maklumat dengan sistem aplikasi? |
|
2 |
Pemprosesan Data Teragih |
Bagaimana data teragih (distributed data) dan fungsi pemprosesan dikendalikan? |
|
3 |
Prestasi |
Adakah pengguna memerlukan maklumat berkenaan masa tindakbalas dan daya pemprosesan (throughput)? |
|
4 |
Konfigurasi yang Kerap Digunakan |
Berapa kerap platfom perkakasan sedia ada akan digunakan untuk melaksanakan sistem aplikasi pada masa akan datang? |
|
5 |
Kadar Transaksi |
Berapa kerap transaksi dilaksanakan dalam masa sehari, seminggu, sebulan dan sebagainya? |
|
6 |
Kemasukan Data Dalam Talian |
Apakah peratusan maklumat yang direkodkan secara dalam talian? |
|
7 |
Efisiensi Pengguna |
Adakah aplikasi direka bentuk berdasarkan efisiensi pengguna? |
|
8 |
Pengemaskinian Dalam Talian |
Berapa banyak ILF yang dikemaskini melalui transaksi dalam talian? |
|
9 |
Pemprosesan yang Kompleks |
Adakah sistem aplikasi yang akan dibangunkan mengandungi logikal dan pemprosesan matematik yang kompleks? |
|
10 |
Reusability |
Adakah aplikasi dibangunkan bertujuan untuk memenuhi keperluan seseorang pengguna atau ia mengambil kira juga keperluan pengguna-pengguna yang lain? |
|
11 |
Installation Ease |
Berapa sukar proses instalasi yang akan dilaksanakan? |
|
12 |
Operational Ease |
Apakah tahap keberkesanan dan automasi bagi prosedur-prosedur start-up, back-up dan pemulihan? |
|
13 |
Lokasi |
Adakah sistem aplikasi direka bentuk, dibangun dan menyokong kepada pemasangan di pelbagai lokasi dan organisasi? |
|
14 |
Perubahan Fasiliti |
Adakah sistem aplikasi direka bentuk, dibangun dan menyokong kepada perubahan fasiliti? |
Faktor-faktor yang dinyatakan di atas merupakan empat belas (14) ciri-ciri am sistem (GSC) yang ditetapkan oleh IFPUG untuk mengukur kefungsian teknikal dan kualiti sistem. Setiap karakteristik ini mempengaruhi kompleksiti sistem dan tahap pengaruhnya ditetapkan mengikut 6 skil ukuran iaitu 0 (Not present/no influence), 1 (Incidental influence), 2 (moderate influence), 3 (average influence) dan 4 (significant influence) dan 5 (strong influence throughout). Keterangan terperinci faktor-faktor tersebut dan peraturan bagi menetapkan tahap kesan dan pengaruh setiap faktor ke atas kompleksiti sistem perlu dirujuk dalam panduan pengiraan yang disediakan oleh IFPUG.
8.2.2 Pengiraan Value Adjustment Factor (VAF)
Pengaruh empat belas (14) ciri-ciri am sistem (GSC) digunakan untuk mendapatkan Value Adjustment Factor (VAF) dengan menggunakan formula IFPUG seperti berikut:
VAF = 0.65 + [( Σ Ci) / 100]
i = 1 to 14 mewakili bilangan item GSC
Ci = kadar pengaruh setiap item GSC
Σ = jumlah kadar pengaruh semua 14 item GSC
Pengiraan Unadjusted Function Points (UFP)
Berpandukan kaedah pengiraan dan jadual kompleksiti yang telah diterangkan di atas, pengiraan UFP boleh dikira dengan menggunakan jadual pengiraan dan contoh di bawah.
8.2.4 Pengiraan Adjusted Function Points (AFP)
Kompleksiti sesebuah sistem aplikasi tidak hanya bergantung komponen-komponen sistem yang digunakan dalam pengiraan UFP tetapi juga bergantung kepada faktor-faktor lain. Bagi mendapatkan saiz sistem yang lebih realistik, faktor-faktor lain seperti end-user efficiency, reusability, aspek prestasi dan lain-lain juga perlu diambil kira. Faktor-faktor ini digunakan untuk mendapatkan nilai value adjusted factor (VAF). Saiz sistem aplikasi yang realistik atau adjusted function points (AFP) dapat dikira menggunakan formula di bawah:
AFP = UFP x VAF
Oleh kerana faktor-faktor yang digunakan untuk mengira VAF belum dapat dikenalpasti di peringkat kajian keperluan bisnes, maka nilai VAF boleh diambil antara 0.65 hingga 1.00 bagi sistem yang kecil dan 1.01 hingga 1.35 bagi sistem sederhana dan besar bergantung kepada tahap kompleksiti sistem tersebut. Saiz sistem samada kecil atau besar boleh diandaikan berpandukan kepada UFP iaitu sistem bersaiz kecil sekiranya kurang daripada 100FP, bersaiz sederhana bagi sistem aplikasi bersaiz antara 100FP hingga 999FP dan bersaiz besar bagi sistem aplikasi bersaiz 1000FP ke atas.
8.2.5 Pengiraan Anggaran Effort (man hours) dan Kos Pembangunan Sistem
Selepas jumlah AFP didapati, anggaran effort, saiz sumber manusia dan kos pembangunan sistem boleh dilakukan. Anggaran ini boleh dibuat berdasarkan kepada standard kadar produktivti (FP per masa), bilangan kategori sumber manusia per FP dan kos per FP. Anggaran ini lebih tepat sekiranya standard yang digunakan ialah berdasarkan pengalaman pasukan pembangunan agensi. Sekiranya tiada standard di peringkat agensi atau sektor awam, standard antarabangsa atau negara-negara lain yang bersesuaian boleh digunakan juga. Berdasarkan kepada standard yang diguna pakai, formula bagi pengiraan effort dan masa pembangunan adalah seperti berikut:
Effort Pembangunan Sistem = Adjusted Function Points x Kadar Produktiviti man-hours di Malaysia
= (AFP x 15 man-hours)
* 15 man-hours adalah nilai contoh bagi Kadar Produktiviti man-hours di Malaysia
Masa Pembangunan Sistem = Adjusted Function Points /
Kadar Produktiviti FP Sebulan di Malaysia
= AFP / 11.73 FP
* 11.73 FP adalah nilai contoh bagi Kadar Produktiviti FP Sebulan di Malaysia
Pengiraan kos pembangunan boleh dilakukan sama ada merujuk kepada kos pembangunan per FP berdasarkan kepada International Software Benchmarking Standard Group (ISBSG); atau dengan berpandukan kepada kos pasaran semasa industri bagi bilangan mandays yang telah diperolehi dari nilai FP.
Oleh kerana maklumat kos pembangunan per FP bagi Malaysia pada ketika ini masih belum lagi dikumpulkan di dalam respositori ISBSG, kadar kos pembangunan per FP boleh dirujuk kepada kadar bagi negara-negara serantau asia negara seperti Indonesia dan Thailand. Formula pengiraan kos pembangunan sistem mengikut kadar ISBSG adalah seperti berikut:
Kos Pembangunan Sistem = Adjusted Function Points x Kos (ISBSG) Pembangunan Per FP Semasa (Indonesia) x
Nilai Pertukaran USD kepada Ringgit Semasa
= AFP x USD275.00 x RM4.00
* USD275.00 adalah nilai contoh bagi Kos Pembangunan Per Function Point (FP) bagi negara Indonesia.
Bagi pengiraan kos pembangunan mengikut mandays, kos bagi setiap mandays yang diperolehi dengan menggunakan kaedah FP boleh berpandukan sama ada kepada kos pasaran semasa industri atau kos mandays yang ditentukan oleh agensi. Formula pengiraan kos pembangunan sistem mengikut kadar mandays adalah seperti berikut:
Kos Pembangunan Sistem = Effort Pembangunan Sistem x Kos (Mandays) Per Mandays